مطالعه اکولوژیک و بانک بذر خاک توده های شمشاد هیرکانی (buxus hyrcana pojark) در منطقه حفاظت شده خیبوس

هدف این تحقیق مطالعه اکولوژیک و بانک بذر خاک شمشاد هیرکانی (buxus hyrcana pojark) در منطقه حفاظت شده خیبوس سوادکوه (استان مازندران) می باشد. مطالعه پوشش گیاهی رو زمینی به روش براون- بلانکه و مطالعه بانک بذر خاک به روش کشت گلخانه ای انجام شد. برای این منظور 64 رولوه 400 متر مربعی به صورت سیستماتیک با ابعاد شبکه شناور 200 و 400 متری با تاکید بر اصل توده معرف، در سطح منطقه پیاده شد. نمونه برداری از خاک تا عمق 30 سانتی متری در مرکز هر رولوه به عمل آمد. نمونه برداری از بانک بذر خاک نیز در داخل هر رولوه، با استفاده از یک قاب 20 × 20 سانتی متر مربعی تا عمق 10 سانتی متر در 2 تکرار انجام شد. تعداد 6 واحد اکوسیستمی با استفاده از نتایج تلفیقی تحلیل های خوشه ای و twinspan شناسایی شدند. نتایج تحلیل pca بر اساس خصوصیات محیطی رویشگاه نشان داد که واحد های اکوسیستمی منطقه در امتداد مولفه های اصلی اول و دوم (1/32 در صدر از سهم کل واریانس) قابل تفکیک می باشند. نمایش واحر های اکوسیستمی منطقه در امتداد دو محور اول و دوم تحلیل dca که مجموعا 5/25 درصد از کل واریانس ترکیب پوشش گیاهی منطقه را تبیین می سازند نشان داد که رولوه های هر یک از واحد های اکوسیستمی حاشیه مخصوص به خود را داشته و از یکدیگر کاملا متمایز می باشند. نتایج تحلیل تشخیص، آنالیز واریانس و همبستگی گونه– محیط تحلیل cca نشان دادند که متغیرهای توپوگرافیک (ارتفاع از سطح دریا، شیب دامنه و درجه شمال گرایی به ترتیب اهمیت)، بافت خاک، نسبت c/n، میزان ماده آلی و درصد ازت به عنوان موثرترین گرادیان های محیطی در تفکیک و تمایز واحد های اکوسیستمی منطقه مورد مطالعه محسوب می شوند. در مطالعه بانک بذر خاک، تعداد 52 گونه گیاهی با متوسط 3880 عدد بذر در متر مربع شمارش گردید. گونه های سرخس پنجه ای (pteris cretica l.)، متامتی (hypericum androsaemum)، تمشک (rubus hyrcanus woron.)، carex sylvatica l.، سرخس ماده (athyrium flix- femina (l.) roth)، atropa belladonna l. به همراه گونه درختی کلهو (diospyrus lotus l.) به ترتیب با تراکم بذر 3132، 213، 154، 4/125، 5/98، 4/34 و 17 در متر مربع بالاترین اندازه بانک بذر دایمی خاک منطقه را به خود اختصاص می دهند. گونه های علفی با اختصاص دادن بیش از 4/95 درصد ترکیب گیاهی بانک بذر خاک فرم رویشی غالب بانک بذر خاک منطقه می باشند. مقایسه ترکیب گیاهی بانک بذر خاک با پوشش گیاهی رو زمینی نیز نشان داد درجه تشابه گونه ای بانک بذر خاک با پوشش گیاهی رو زمینی در سطح پایینی قرار دارد. به طور کلی نتیجه گیری می شود که بانک بذر دایمی خاک منطقه همانند سایر نواحی مشابه نمی تواند منبع قابل اتکایی در بازسازی و تجدید حیات ترکیب کنونی پوشش گیاهی روزمینی باشد.